Taalvraag: ik wort, ik word of ik wordt

De taalvraag van vorige week lijkt te belachelijk voor woorden.

Ik [ ... ] met de limousine naar het feest gereden.

• wordt
• wort
• word

Het juiste antwoord is natuurlijk “Ik word met de limousine naar het feest gereden.”

En toch wil ik ze de kost niet geven, de mensen die dit fout schrijven. Een klein percentage mensen heeft een goede reden waarom ze moeite hebben met werkwoordvervoeging. Nederlands is niet hun moedertaal, dyslexie speelt een rol, leerproblemen en veel schoolverzuim op jonge leeftijd tellen ook mee. De meerderheid echter vindt correcte spelling maar nonsens.

Een kleine opfriscursus in werkwoorden vervoegen.

Algemene regel

Je neemt je werkwoord, kapt daar de -en af. Dan krijg je de stam van een werkwoord. Daar plaats je dan een -t achter ALLEEN MAAR als het om “jij” of  “hij/zij” gaat. Voor “wij”, “jullie” of “zij”(meervoud) plak je er -en achter.

Kijken – Kijk
Ik kijk
Jij kijkT
Hij/zij kijkT
Wij kijkEN
Jullie kijkEN
Zij kijkEN

Werken – Werk
Ik werk
Jij werkT
Hij/Zij werkT
wij werkEN
jullie werkEN
Zij werkEN

Werkwoord met d- of -t

Eindigt de stam van een werkwoord op -d, pas dan de standaard regels toe. Eindigt de stam van een werkwoord op een -t, dan is het toevoegen van een -t niet meer nodig.

Worden – Word
Ik word
Jij wordT
Hij/Zij wordT
Wij wordEN
Jullie wordEN
Zij wordEN

Zitten – Zit
Ik zit
Jij zit
Hij/Zij zit
Wij zittEN
Jullie zittEN
Zij zittEN

Werkwoorden met -v  en -z

Eindigt de stam van een werkwoord op -v of -s dan verandert deze in -f of -z . Dit is gedaan om de uitspraak duidelijk te houden. Probeer het maar: “ik blijv” en “ik lez”. Het bekt niet lekker. Maar let wel: de standaard regels zijn nog steeds geldig.

Blijven – blijf/blijv
Ik blijf
Jij blijfT
Hij/Zij blijfT
Wij blijvEN
Jullie blijvEN
Zij blijvEN

Lezen – lees/lez
Ik lees
Jij leesT
Hij/Zij leesT
Wij lezEN
Jullie lezEN
Zij lezEN

Werkwoorden met klankwijziging

Sommige groepen werkwoorden krijgen een klankwijziging en zelfs betekeniswijziging zodra je de stam ‘loskoppelt’. De stam krijgt dan een dubbele klinker om de uitspraak uniform te houden. Echter de standaard regels zijn nog steeds geldig.

Raden -Raad/rad
Ik raad
Jij raadT
Hij/Zij raadT
Wij radEN
Jullie radEN
Zij radEN

Lopen – Loop/lop
Ik loop
Jij loopT
Hij/Zij loopT
Wij lopEN
Jullie lopEN
Zij lopEN

Deelbare werkwoorden

Deelbare werkwoorden zijn werkwoorden die gedeeld worden in de vervoeging. De stam bestaat uit twee woorden maar de standaard regels, die zijn nog steeds geldig.

Aansteken – steek aan/stek aan
Ik steek aan
Jij steekT aan
Hij/Zij steekT aan
Wij stekEN aan
Jullie stekEN aan
Zij stekEN aan

bijhouden – houd bij
Ik houd bij
Jij houdT bij
Hij/Zij houdT bij
Wij houdEN bij
Jullie houdEN bij
Zij houdEN bij

Engelse werkwoorden

Ook leenwerkwoorden uit de Engelse taal zijn onderhevig aan dezelfde regels als Nederlandse werkwoorden. Soms wordt de stam op een andere manier verkregen om schrijven overeen te laten komen met spreken. Toch, ook hier zijn de standaard regels weer van toepassing.

Saven – save
Ik save
Jij saveT
Hij/Zij saveT
Wij saveN
Jullie saveN
Zij saveN

Deleten – delete
Ik delete
Jij deleteT
Hij/Zij deleteT
Wij deleteN
Jullie deleteN
Zij deleteN

Googelen – googel
Ik googel
Jij googelT
Hij/Zij googelT
Wij googelEN
Jullie googelEN
Zij googelEN

Uitzondering “zijn”

De grote uitzondering, niet alleen in de Nederlandse taal maar ook in het Engels en het Frans.

Ik ben
Jij benT
Hij/Zij is
Wij zijn
Jullie zijn
Zij zijn

Mocht je nog een groep andere werkwoorden kennen die afwijkt maar hier niet bij staat, dan zou ik het fijn vinden als je dit laat weten. Dan kan door hieronder te reageren maar ook door een berichtje in e-mail of via Facebook.

Bronnen
Tuxx.nl
OnzeTaal